6 listopada 2017

Nowelizacja ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw – co nas czeka w 2018 roku?

27 października Prezydent RP podpisał ustawę o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw. Nowe zapisy zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2018 roku.

Wśród wielu technicznych doprecyzowujących zapisów, znalazły się też te istotne, zmieniające sposób działania w systemie zarówno przedsiębiorców wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach, zagospodarowujących odpady, ale także organizacji odzysku opakowań.

Wśród najważniejszych zmian należy wskazać wprowadzenie obowiązku uzyskiwania materiałowych poziomów recyklingu opakowań odpadami pochodzącymi z gospodarstw domowych przez organizację odzysku. Do tej pory poziom  ten mógł być realizowany za pomocą dowolnego surowca opakowaniowego pochodzącego z gospodarstw domowych, także drewna. Od 2018 roku poziom będzie wymagany w stosunku do każdego poszczególnego surowca opakowaniowego (tworzywa sztuczne, szkło, metal, papier odrębnie). Cele na 2018 rok zostały określone na stosunkowo niskim poziomie, ale na 2019 i 2020 możemy spodziewać się celów dużo ambitniejszych.

Postrzegamy to jako dobre rozwiązanie, które wprowadza oczekiwaną synergię pomiędzy systemem zbiórki selektywnej opartym na gminach (ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach),         a systemem opartym na odpowiedzialności przedsiębiorców.  Dzięki temu, że organizacje odzysku mają takie obowiązki synergia ta będzie zauważalna w postaci zapewne zwiększonego dofinansowania przemysłu do zbiórki selektywnej. Tak przynajmniej ten mechanizm powinien zadziałać. To z kolei już krok, który może nas przybliżać do praktycznej realizacji Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta. Jednak efekt tej zmiany będziemy mogli zaobserwować dopiero w 2018 roku, weryfikując czy poziom dopłat do zbiórki selektywnej rzeczywiście się zwiększył.

Wyeliminowano możliwość rozliczania odpadami opakowaniowymi z drewna obowiązków dot. recyklingu odpadów z gospodarstw domowych.

Organizacje odzysku raportowały bardzo duże ilości opakowań drewnianych pochodzących z gospodarstw domowych, pomimo, że wszelkie dane (np. gminne) nie potwierdzały wysokiego poziomu ich zbiórki. Każdy z nas może zadać sobie pytanie czy w naszym domach występuje zauważalna ilości takich odpadów. Wątpliwości w tym zakresie były zgłaszane  przez wielu uczestników rynku do Ministerstwa Środowiska i cieszymy się, że ten problematyczny obszar został dostrzeżony i uregulowany.

Zmiany objęły także część raportowanie realizacji obowiązków. Nowelizacja wprowadza nowy dokument DPR, tzw. „IV Dokument” dla dokumentów potwierdzających pochodzenie odpadów z gospodarstw domowych.  Od 2018 roku recykler wystawiać będzie nie 3, jak do tej pory, a 4 egzemplarze takiego dokumentu DPR (3 dla wnioskodawcy i 1 dla prowadzącego recykling).

Wprowadzenie tej zmiany spowoduje, że realnym dysponentem dokumentu będzie wnioskujący, czyli ten, który jest także właścicielem odpadu. Do tej pory dokument mógł pozyskać każdy podmiot. Po wprowadzeniu 4. egzemplarza pozyskanie dokumentu bez udziału podmiotu gospodarującego odpadami w gminie lub samej gminy nie będzie możliwe. Jest to istotna zmiana, która może wpłynąć na wzrost kosztów realizacji obowiązków.

Prawodawca nowelizując ustawę o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi wprowadził także zapisy uszczegóławiające dotyczące audyt recyklera, których ocelem jest ograniczanie szarej strefy w tej części gospodarki.

Od 1 stycznia 2018 roku tzw. lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego (oznaczające torby z tworzywa sztucznego o grubości materiału poniżej 50 mikrometrów) nie będą mogły być oferowane bezpłatnie w punktach sprzedaży. Wprowadzona zostanie opłata recyklingowa, którą będą pobierać wszyscy prowadzący jednostki handlu detalicznego lub hurtowego, w których są oferowane lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego przeznaczone do pakowania produktów oferowanych w tej jednostce. Opłata pobierana będzie od nabywców produktów i maksymalnie wynosić będzie 1zł za sztukę. Jej wysokość dookreślona zostanie stosownym rozporządzeniem (zgodnie z aktualnym projektem rozporządzenia opłata recyklingowa wynosić ma 20gr za sztukę). Naliczone opłaty będą przekazywane do budżetu państwa do 15 marca następnego roku kalendarzowego. Trudno dziś określić na co zostaną wydatkowane.

Obowiązek ten to implementacja do polskiego prawa postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/720 z dnia 29 kwietnia 2015r. zmieniającej Dyrektywę 94/62/WE (dyrektywa opakowaniowa) w odniesieniu do zmniejszenia zużycia lekkich plastikowych toreb na zakupy. Polska prawdopodobnie będzie sprawozdawać poziom realizacji tych nowych celów do Komisji Europejskiej w oparciu o wysokość wpływów do budżetu państwa z tytułu pobranej opłaty. Z pobierania opłaty recyklingowej wyłączone mają być bardzo lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego (grubość poniżej 15 mikrometrów) używane ze względów higienicznych.

Wśród innych zmian/uszczegółowień znalazło się m.in. nałożenie na organizacje odzysku obowiązku prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych także z uwzględnieniem edukacji w zakresie odpadów powstałych z toreb na zakupy z tworzywa sztucznego.

Ponadto przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie recyklingu lub innego niż recykling procesu odzysku odpadów opakowaniowych będą realizować obowiązki sprawozdawczości do marszałka województwa właściwego ze względu na faktyczne miejsce prowadzenia działalności, a nie siedziby.